Europa is een enorme afzetmarkt.

Waarom dan naar de andere kant van de planeet gaan om nieuwe markten te zoeken? Ondernemingen in het Verenigd Koninkrijk moeten vaak weinig hebben van de Brexit. Maar daarop zijn ook uitzonderingen.

Het is heet in de smeedruimte van MJ Allen, producent van machineonderdelen. Drie mannen in Star Wars-achtige beschermkleding gieten gesmolten ijzer in vormen. Stap voor stap zullen de gietstukken binnen het familiebedrijf evolueren tot motoren voor Ford-busjes die hun bestemming op het Europese vasteland vinden. Nu verloopt de export soepel, maar hoe lang nog? ‘Ik moet er niet aan denken hoe dat na een harde Brexit zal gaan,’ zegt directeur Tim Allen, oudste zoon van de oprichter, ‘alleen al het papierwerk bij de grens en de vertraging die daarbij komt kijken.’

Ongeduldig, zorgelijk en met verbazing houdt Allen de politieke ontwikkelingen in de gaten. ‘Beide partijen bluffen en wij ondernemers zitten tussen de twee vuren,’ zegt hij op zijn kantoor. Hij spreekt voor een groot deel van het Britse – en continentale – bedrijfsleven.

Een ‘no deal’ – een complete breuk tussen eiland en vasteland – is de voornaamste vrees. In de City van Londen treffen de grote financiële instellingen hun voorbereidingen. JP Morgan bereidt een deel van zijn werknemers al voor op verhuizingen naar Europa en de Goldman Sachs-baas flirt openlijk met Frankfurt.

Boeren, bistro’s en bouwbedrijven vrezen personeelstekorten door immigratiebeperkingen. Nu al heeft de Britse zorg moeite om personeel aan te trekken, hetgeen ook geldt voor Londense tech-scene. De grote autobedrijven uiten waarschuwingen. Zo beweerde een Honda-topman tegenover een parlementscommissie dat een kwartier vertraging bij de douane een miljoen euro op jaarbasis gaat kosten. Dat de Britse economie sinds het referendum goed heeft standgehouden is bij bedrijven juist reden tot zorg, omdat het de harde Brexiteers overmoedig lijkt te maken.

Binnen het bedrijfsleven zijn ook positieve geluiden te horen, bij Andrew Baxter bijvoorbeeld, eigenaar van het vervoersbedrijf Europa Worldwide. ‘Brexit is op lange termijn een goede stap,’ meent de ondernemer, die vanuit zijn nieuwe kantoor uitkijkt over het langzaam rijdende verkeer over de Theems-brug bij Dartford. De zakenman, wiens vriendin een Litouwse is, wijst op de naam van zijn bedrijf. ‘Europa is mooi, net zo mooi als de Griekse Godin waarnaar het vernoemd is, maar de Europese Unie is een heilloze weg ingeslagen, richting een ondemocratische superstaat.’

Dat bijna tachtig procent van de activiteiten van het 500 werknemers tellende bedrijf de handel tussen het Verenigd Koninkrijk en de rest van de EU betreft, maakt Baxters enthousiasme voor Brexit er niet minder op. ‘De formaliteiten aan de grens zullen wat meer tijd in beslag nemen, maar dat is een kleine prijs en de tarieven komen op rekening van de im- en exporteurs. Brexit kan een succes worden als we de belastingen verlagen en importheffingen eenzijdig afschaffen. Singapore moet ons voorland zijn,’ zegt Baxter, die op goede voet staat met premier Theresa May.

In Ashford kijkt Allen meewarig wanneer hem deze visie ter ore komt. ‘Europa is een enorme afzetmarkt en op een half uurtje rijden, naar Folkestone, zien we het liggen. Waarom dan naar de andere kant van de planeet gaan om nieuwe markten te zoeken?’ Omdat het niet kan concurreren met de massaproductie in India en China opereert MJ Allen in een nichemarkt. Het maakt hoogwaardige machineonderdelen voor ziekenhuisapparatuur, vrachtwagens, marineschepen, kerktorens en onderzeeërs. Dat alles in ijzer, brons of aluminium.

De eerste export ging eind jaren zeventig jaar naar Nederland en nu gaat eenderde van de machineonderdelen de Noordzee over en driekwart indirect.

‘De WTO-tarieven zullen wel meevallen. Het gaat ons om de leveringssnelheid. Onze concurrentie zit in het voormalige Oostblok en als het VK buiten de EU valt, dan is dat in hun voordeel. We hebben nu een potentiële Zweedse klant en om die te bedienen, wat we graag doen, moeten we een machine van anderhalf, twee ton aanschaffen. Zo’n investering kan nu niet vanwege de onzekerheid over de nabije toekomst.’

Allen ziet geen enkel voordeel aan de Brexit, zelfs het goedkopere pond niet. ‘Toegegeven, een deel van de export is goedkoper geworden, maar we kopen ruwe materialen in landen als India en Brazilië. Die duurdere import doet alle exportvoordeel teniet.’

Hij vreest bij douanecontroles eindeloze files op de weg naar Dover en Folkestone, zoals enkele jaren geleden toen er grote problemen in Calais waren met migranten en stakende Fransen. ‘Alle wegen in Ashford waren verstopt. Je kon amper boodschappen doen. Laat staan richting het vasteland rijden.’

De regering en de grote bedrijven, zoals Europa Worldwide in Dartford, verwachten veel van gedigitaliseerde afhandeling van douaneformaliteiten, maar Allen is daar sceptisch over. ‘Voor de grote jongens is dat misschien een optie, maar niet voor het midden- en kleinbedrijf. Wanneer onze machineonderdelen naar Europa worden gebracht, gaan er gewoon nog papieren documenten mee.’

Allen hoopt dat de rede uiteindelijk zal zegevieren bij het politieke pokerspel. ‘Als ondernemer moet je van nature een optimist zijn, maar die eigenschap wordt momenteel wel op de proef gesteld.’

Bron: Volkskrant